درباره
کارنما، اندیشکدهی هنر و فرهنگ دیداری
دربارهی کارنما
کارنما، کانونی پژوهشی و آموزشیست که در زمینهی تاریخ، نقد، و نظریهی هنر و فرهنگ دیداری امروز در ایران و جهان کارمیکند. برنامهها و پرُژههای کارنما در قالبِ سه بخشِ درهمتنیده؛ فصلنامه، آموزش آکادمیک، و نشستهای همگانی ارایهمیشوند. مجلهی کارنما بهطرزی پیوسته و تخصصی به دگرگونیهای هنر در سدهی بیستویکم میپردازد و امکانی همیشهحاضر و بهروزشونده برای دیدن، اندیشیدن، و گفتوگو دربارهی هنر جهان را به زبان فارسی در اختیار پژوهشگرهای فرهنگ دیداری و نسل نوی هنرمندهای ایران میگذارد. کلاسها و درسگفتارهای کارنما، گامیست روشمند برای پاسخ به کاستیهای پرشمار آموزشِ نظریِ هنر در ایران. این درسگفتارها با دعوت از نسلی نو از پژوهشگرهای فرهنگ دیداری در ایران و جهان، در پی ساختنِ اجتماع یا نهاد فکریِ پویایی برای پژوهشگرها، نویسندهها، و اندیشگرهای هنر است. سخنرانیها و گفتارهای کارنما در جریانِ دهسال گذشته همواره فضایی بوده است برای گفتوگوی پایدار با هنرمندهای کلیدی و دستاندرکارهای هنر ایران دربارهی امکانها و بحرانهای پیشِ روی این هنر، و همینطور ثبت و ارایهی روایتهای شفاهی دستاندرکارهای هنر ایران. گفتارها اکنون مجموعهایست کمنظیر از سرگذشت هنر ایران از چشمانداز دههی نود خورشیدی.
اندیشکدهی هنر و فرهنگ دیداری کارنما در سه بخش جداگانه اما درهمتنیده کارمیکند:
«کارنما؛ فصلنامهی نقد و تاریخ هنر»، در سال ۱۳۹۴ آغاز به کار کرد اما پیشاتاریخ آن به سال ۱۳۸۸ بازمیگردد. این فصلنامه که به بررسی و واکاوی هنر و فرهنگ دیداری سدهی بیستویکم میپردازد، اکنون در دو شکلِ چاپی و آنلاین در دسترس است. کارنما؛ فصلنامهی نقد و تاریخ هنر، دربرگیرندهی مقالههای تحلیلی، پژوهشی، و انتقادی دربارهی نمایشگاهها و کتابهای هنری مهم در جهان و ایران است. فصلنامه دربرگیرندهی بخشِ پرُژههای هنری کارنما به نام «فرامتن» است که تنها در نسخههای چاپی مجله ارایه میشود. در هر شماره از هنرمندی دعوتمیشود تا چیزی نزدیک به دوازده صفحه از مجله را با ترجیحهای زیباشناختی و مفهومی خود در قالب کتاب هنرمند ارایهکند. «کارنما؛ فصلنامهی نقد و تاریخ هنر» با شمارهی شاپای ISSN 2578-9287 در کتابخانهی کنگرهی امریکا به ثبت رسیدهاست. برای عضوشدن در کارنما و دسترسی به نسخهی آنلاین مجله به اینجا بروید. برای دیدن بایگانی شمارههای جدید یا پیشین فصلنامه به اینجا بروید.
کارنما در پی آموزشِ نسلی تازه از تاریخهنرنگارها، منتقدها، و نویسندههاست و این کار را با برپایی دورههای آموزشی و پژوهشیِ دانشگاهی پیشمیبَرد. درسگفتارهای کارنما که با تکیه بر بهرهگیری از روشهای نو و جایگزینِ آموزشی تدوینمیشوند، پرورشِ فکری و انتقادی دانشجوها را در مرکز توجه خود دارند. افزون بر کلاسهای گوناگون دربارهی جنبههای مختلفِ تاریخ و نظریهی هنر، دورههایی چون «تاریخ هنر مدرن در ایران» و «کارگاه آزاد نگارش، ویرایش، و نشر (کانون)» میکوشند روایتی دقیق و چندصدایی از موضوع را در همکاری با گروهی گسترده از پژوهشگرهای درون و بیرون از ایران به دست دهد. بسیاری از درسگفتارها با پرُژههای پژوهشی موازی همراه میشوند که «گاهشمار هنر مدرن و فرهنگ دیداری ایران» (نموداری دیداری، خطی، و دادهبنیان از دگرگونیهای هنر مدرن در ایران از انقلاب مشروطه تا به امروز) از این دسته است. برای آشنایی با برنامههای آموزشی کارنما به صفحهی آموزش بروید.
کارنما در ده سال گذشته کوشیدهاست با هنرمندها، نویسندهها، منتقدها، و سایر دستاندرکارهای هنر ایران گفتوگو کند تا از این راه بستری برای تماس و آشنایی بیشتر با کارها و نوشتههای پدیدآمده در صحنهی هنری کشور فراهمکند و زمینهای را برای دادوستد اندیشه بیافریند. کارنما میکوشد با برگزاری جلسههای گفتوگو، سخنرانی، و میزگرد در قالب «گفتار»، روایتهای دستاول هنرمندهای امروز را در دسترس همه و به ویژه پژوهشگرهای هنر بگذارد. بر پایهی همین روایتها، کارنما در سال ۲۰۱۸، بخش «تاریخ شفاهی» را ارایهکرد. کارنما از مشارکت بسیاری از هنرمندها، نویسندهها، و پژوهشگرها برای گردآوری و پردازش این منبعها بهره بردهاست. برای دسترسی به این بخش به صفحهی تاریخشفاهی بروید.
فصلنامه
آموزش
گفتارها و تاریخ شفاهی
پیشینه
هر یک از پرُژههای کارنما در زمانهایی گوناگون و با پیشینهای متفاوت آغازشدهاند اما در سال ۲۰۱۴ میلادی (۱۳۹۳ خورشیدی) تمامی آنها زیرِ نامِ «کارنما» بهیکدیگر پیوستند. گروه بنیانگذارِ کارنما نزدیک به پنج سال پیش از آغازِ کار مجله در کنار یکدیگر کار، و در این دوره، صدها نقد و مقاله را در وبسایت شخصی سردبیر منتشر کردند. در این دوران، شکل، روششناسی، درونمایه، و راهبرد نشر و برنامههای همگانی کارنما تدوین شدند. در سال ۲۰۱۷ (۱۳۹۶)، نخستین شمارهی «کارنما؛ فصلنامهی نقد و تاریخ هنر» منتشرشد و تاکنون بیش از بیست شماره از فصلنامه، بهصورت آنلاین و چاپی ارایه شدهاست. در ده سالِ گذشته، کارنما با همیاری گستردهی هنرمندها و نویسندههای ایرانی توانستهاست بیش از دویست سخنرانی، میزگرد، و گفتوگو برگزارکند. گفتارها از سال ۲۰۱۲ (۱۳۹۱) آغازشدند و از سال ۲۰۱۸ (۱۳۹۷)، پرُژهی تاریخ شفاهی برای نگهداری و ارایهی بایگانی گفتارها به کارنما افزودهشد. در سال ۲۰۲۰ (۱۳۹۹)، اندیشکدهی کارنما بخش آموزشی خود را با نام درسگفتارها آغاز کرد که دربرگیرندهی دورههای آموزشی آنلاین در زمینههای گوناگونِ تاریخ، نقد، و نظریهی هنر است. برای دیدنِ هر یک از این برنامهها از لینکهای بالا استفاده کنید.
گروه دبیرها و هستهی آموزشی
دبیرهای کارنما گروهی از پژوهشگرها، نویسندهها، و ویراستارهاییاند که بهصورت داوطلبانه و مستقل این اندیشکده را از تهران، لندن، و نیویرک ویرایش میکنند. گروه دبیرها و هستهی اصلی پژوهشی کارنما بدین قرار است: علی رضا صحاف زاده، سردبیر (در فرصت پژوهشی)؛ حسین ایالتی، مدیر اندیشکده؛ رها خادمی و میلاد رستمی، مدیرهای گروه دبیرها؛ مهسا بیگلو و سام مهتشم، دبیر؛ نازنین نوروزی، دبیر فرامتن؛ سارا سرافرازفرد، کتایون دشتبازی، و سپیده اقتداری، ویراستار؛ نرگس کریمیان، مهران خوشنویس، و کاوه زهدی، دستیارهای گروه دبیرها؛ محمدرضا میرزایی، کامنوش خسروانی، فروزان نظری، راضیه پورفضلی، و الهام سالمیان که با پرُژههای کارنما بهطرزی پیوسته همکاری میکنند.
کارنما با دیگر سازمانهای پژوهشی، آموزشی، و هنری همواره همیاری میکند و تاکنون از پشتیبانی و همکاریِ موسسهی هنری و فرهنگی چارسو، بنیاد میراث ایران، موسسهی «تَندِم»، مدرسهی راینو، و گروه تنبافی بهرمند شدهاست.
پشتیبانی
تکیهی کارنما در جایگاهِ کانونی فکری که عضوها و ویراستارهای اصلیاش بهطرز داوطلبانه در آن مشغول بهکارند، بیش از همیشه به پشتیبانی تکتکِ خوانندهها و عضوهایش است. کارنما هرگز نهادی دولتی یا زیرمجموعه نبودهاست و نخواهدبود؛ ما نه تبلیغ میپذیریم و نه کمکهای مالیِ دولتی را. ازینرو، برای آنکه بتوانیم برنامههایمان را بهطرزی پیوسته ادامهدهیم، همواره روی کمکهای همهی کسانی که به کار و هدفِ ما باور دارند، حسابمیکنیم. هدیه یا کمک مالی شما در هر اندازهای میتواند در پایداری و بهترشدن کارنما تاثیرگذار باشد و به ما این امکان را بدهد تا مقالهها و کلاسهای مورد نیاز دانشجوهای هنر و فرهنگ ایران را با هزینههای مناسبتر در اختیارشان بگذاریم. برای پشتیبانی از کارنما به اینجا بروید.
شناسنامه
زمینهی اصلی کار علی رضا صحاف زاده، سردبیر کارنما، تاریخ هنر مدرن امریکا در دهههای پایانی سدهی بیستم است. او که درحالحاضر در فرصت پژوهشیست، بهطور خاص به موضوعهای مربوط به جامعهشناسی امر جنسی پرداخته است. در سال ۸۹ کتاب «هنر هویت و سیاست بازنمایی» را منتشر کرد، و در فاصلهی سالهای ۸۳ تا ۹۳ در دانشگاه هنر، دانشگاه تهران، و جز آنها، بهتدریس تاریخ هنر، نقد، و نظریههای هنر مدرن مشغول بود. در سال ۸۸، پیشگونهی کارنما را در وبسایت شخصی خود شکل داد. صحافزاده زیر نظر رویین پاکباز شروع به فراگیری تاریخ هنر کرد و دانشآموختهی پژوهش هنر (۸۴) و نقاشی (۸۱)، هر دو از دانشگاه هنر است. او اکنون دانشجوی دکترای تاریخ هنر و نقد در دانشگاه ایالتی نیویرک است.
تمرکز اصلی حسین ایالتی، پژوهش در فرهنگ دیداری، زیباشناسی سیاسی، و نظریهی سیستمها در هنر امروز است. او که یکی از دبیرهای پایهگذار مجله است، اکنون بههمراه میلاد رستمی بهعنوان سردبیر کارنما مشغول به کار است. ایالتی همچنین، در گروه پژوهش هنر دانشگاه هنر و همینطور موسسهی هنر چارسو تدریس کرده است. او دانشآموختهی کارشناسی ارشدِ نظریههای معاصرِ هنر، از دانشگاه گُلدسمیتس لندن (۹۵) و کارشناسی ارشد پژوهشهنر از دانشگاه هنر (۹۰) است، و در سال ۹۴ موفق به دریافت جایزهی تحصیلی «چیونینگ» از کشور انگلیس شد.
بیشتر توجهِ میلاد رستمی، معطوف به هنرمندهای کانونیِ دوران معاصر و تاثیر دگرگونیهای کلیدی مدرنیسم پسین بر این هنر است. او که یکی از دبیرهای پایهگذار مجله است، اکنون بههمراه حسین ایالتی بهعنوان سردبیر کارنما مشغول به کار است. رستمی در موسسهی چارسو و بیدار بهتدریس تاریخ هنر سدهی بیستویکم مشغول بوده است و نوشتههایش در مجلههایی چون «حرفه: هنرمند» و «شبکهی آفتاب» منتشر شدهاند. میلاد رستمی دانشآموختهی کارشناسی نقاشی و کارشناسی ارشد پژوهش هنر، بهترتیب از دانشگاه سوره (۸۹) و پیام نور (۹۲) است.
زمینهی کار و پژوهش مهسا بیگلو، هنر چند دههی اخیر با تمرکز بر عکاسی، ویدیو، و رسانههای زمانمند است. در سال ۹۲، بهعنوان نویسنده به کارنما پیوست و اکنون دبیر بخش گزارش مجله است. او در دانشکدهی هنرهای زیبای دانشگاه تهران عکاسی خواند (۹۱) و اکنون دانشآموختهی کارشناسی ارشد رشتهی هنرهای زیبا در دانشگاه «راتگرز» امریکاست.
زمینهی کار و پژوهش رها خادمی، جنبههای نظری و زیباشناختی گوناگون هنر ایران و رسانهی نقاشی در سدهی ۲۱ است. او که از سال ۹۶ به کارنما پیوسته، اکنون دبیر بخش ایران و ویراستار ادبی مجله است. خادمی دانشآموختهی دانشکدهی هنرهای زیبای دانشگاه تهران (۹۲) و دانشگاه هانزهی هلند (۹۶) در رشتهی نقاشیست. او نقاشی را نزد نیما پتگر و ویرایش ادبی را نزد حمید خادمی آموخته است.
مدیر هنری کارنما، راضیه پورفضلی، طراحی کموبیش همهی جنبههای دیداری مجله و انتشارات آن را بر دوش دارد. او همکاری خود را با پرُژههای مختلف کارنما از سال ۹۲ آغاز کرده است. زمینهی مورد علاقهی او در نقد، رابطههای فضایی اثر هنری، و بهطورویژه، مجسمه و اینستالیشن است. پورفضلی دانشآموختهی دانشگاه هنر سوره در رشتهی گرفیک (۹۱) است.
نوشتههای سام مهتشم بیشتر پیرامون تاثیرهای فرهنگ کوییر بر هنر است و سویههای مفهومی و زیباشناختی بیانهای جنسی در رسانههای مختلف را در کار پژوهشیاش وامیکاود. او که همکاریاش را با کارنما در سال ۹۴ آغازکرده، اکنون دستیار تحریریهی کارنماست. سام دانشآموختهی زبان فرانسه از دانشگاه آزاد است.
سارا سرافرازفرد، کتایون دشتبازی، و سپیده اقتداری دیگر عضوهای گروه نویسندههای کارنما هستند. کارنما از همکاری نازنین نوروزی در بخش فرامتن، نیز سود میبرد. محمدرضا میرزایی، لیلا دیبا، منظر محمدی، پرستو اصلانبیک، الهام سالمیان، و کامنوش خسروانی نیز در ماههای گذشته با نقدها و مقالههایشان همراه کارنما بودهاند.
کارنما همچنین از مشارکت شمار زیادی از هنرمندها و نویسندههای هنر ایران بهرهمند بوده است که از آنجمله میتوان اشاره کرد به:
آریاسپ دادبه، آریا کسایی، ایمان افسریان، باربد گلشیری، بهروز دارش، بهمن کیارستمی، بیتا فیاضی، پرستو فروهر، پیمان هوشمندزاده، تیرداد ذوالقدر، جواد مجابی، حسین ماهر، حسین والامنش، حسینعلی ذابحی، حمید شانس، حورا یاوری، رضا آرامش، رضا سرور، رعنا فرنود، رویین پاکباز، ژینوس تقیزاده، ساعد مشکی، شهرزاد چنگلوایی، شهریار احمدی، شهریار وقفیپور، شهلا حسینی، شیرانا شهبازی، شیرین نشاط، صادق تیرافکن، علی بنیصدر، غزاله هدایت، فرزانه طاهری، فریده لاشایی، فریدون آو، قباد شیوا، کامران دیبا، گلی امامی، لیلا دیبا، لیلی گلستان، مجید اخگر، محسن وزیری مقدم، محمد ضیمران، محمدرضا جودت، محمدرضا میرزایی، مدیا فرزین، مرتضی نعمتاللهی، معصومه مظفری، منظر محمدی، مهدی حسینی، مهران مهاجر، مینا نوری، نازگل انصارینیا، نیکی نجومی، هما امامی، ولی محلوجی، واحد خاکدان، در میان بسیاری دیگر.
موسسهی چارسو و سعید روانبخش میزبان گفتارهای کارنما بودهاند. کارنما همچنین از پشتیبانی و همکاری موسسهی بیدار، موسسهی شن، جامعهی نیومدیا، بنیاد هنر ایران، موسسهی «و»، و موسسهی تَندم سود بردهاست.
گروه دبیرها
گروه نویسندهها
کارنما شیوهنامهای را برای نگارش فارسی خود تدوین کرده است که برای آگاهی خوانندهها و استفادهی نویسندهها در اینجا ارایه میشود.
برای فرستادن مطلب، همکاری، ابراز نقد و نظر، و پشتیبانی، از این فرم استفاده کنید.
شیوهنامه
تماس