بهار ۱۴۰۰
درآمد
آغاز سال پنجم نشر فصل‌نامه‌ی کارنما با شماره‌ی بهار ۱۴۰۰ پیش روی شماست. بازتعریف انسان و کوشش برای پیداکردنِ راه‌کارها و بیان‌های سیاسی و هویتی از راه تن در جریان هنر چند دهه‌ی گذشته چنان گسترده است که گویی پس از انتشار یک شماره درباره‌ی «دگرسانی» و شماره‌ای دیگر درباره‌ی «تن»، هم‌چنان توانش روایت‌های گوناگون این گرایش یا حساسیت هنری امروز ادامه دارد. طبق روال کار کارنما، ما به تماشای موشکافانه و واکنش به صحنه‌ی هنر امروز ادامه می‌دهیم و می‌کوشیم به آن‌چه برای هنر نوگرای ایران غریبه است و از قضا بیش از هر چیز با چیستی و کیستی ما سروکار دارد، بیاندیشیم. برای نمونه، شگفت‌انگیز است که چگونه هنرمندِ نوگرای ایرانی پرسش تن و خود در بین قطب‌های هویت و دگرسانی را نادیده‌گرفته است تا هم‌چنان درگیر دغدغه‌هایی چون ترجمه‌ی اصالت و گنجینه‌های فرهنگی گذشته به زبان هنر مدرن باشد.
در مقاله‌های بخش ویژه‌ی این شماره به پرسش‌های گرد بدنِ رادیکال یا بدنی می‌پردازیم که در قالب هنجارهای جامعه‌ی مدرن نمی‌گنجند. بسیاری از این هنرمندها تجربه‌ی زیستن با انگارها و انگ‌های فرهنگی و تاریخی فراوان را از سر گذرانده‌اند اما برخی دیگر با پیوندی که در کارشان با تکنولُژی برقرارمی‌کنند به درکی بی‌سابقه از تن و انسان دست‌می‌یابند. بخش ویژه‌ی این شماره را با مقاله‌ای از رها خادمی آغاز می‌کنیم درباره‌ی چاپ‌های تن «دیوید همنز». بازتاب تن و هویت نه تنها روایت و زبان هنری تازه‌ای را شکل‌داد بل‌که ساختارهای تبعیض‌آمیز خود جهان هنر را نیز بدل به سوژه‌ی نقد کرد. راضیه پور‌فضلی این سویه‌ی کنش‌گرانه را در کارهای «لُرین اُگریدی» می‌شکافد. پیوند میان دیگربودگی و مهاجرت، سوژه‌ی اصلی کارهای «سونیل گوپتا» عکاس هندی‌کانادایی‌ست. از دید کتایون دشت‌بازی «گوپتا با موضوع هویت کوییر به‌سانِ مفهومی هم‌واره درحال دگرگونی برخورد می‌کند و سیاست بازنماییِ مردِ هم‌جنس‌گرا را پیوسته در بافتار‌های گوناگون فرهنگی و هویتی به پرسش می‌گیرد». در آخرین مقاله‌ی بخش ویژه، حسین ایالتی به کار هنرمند دانمارکی «یِسپر یوست» می‌پردازد و از دریچه‌ی کارهای او رابطه‌ی تن و ماشین را می‌کاود و این‌که چگونه یوست «فضا را به ماشینی سایبرنتیک بدل می‌کند که از ترکیب معماری، ویدیو، و تن، هستی یافته است».
در فرامتن این شماره گلنار عدیلی، نمونه‌ای نادر از توجه به تن را در هنر ایران پیش روی ما می‌گذارد. کتاب هنرمند یکی از رسانه‌های اصلی کار عدیلی‌ست و در پرُژه‌ی پیش رو، او پیچیدگی پرسش هویت را در قالب ساختار لایه‌لایه فضای تصویری ارایه‌می‌کند. فرامتن، بخشی همیشگی از کارنماست که با هم‌کاری یک هنرمند شکل‌می‌گیرد و در نسخه‌ی چاپی مجله منتشر می‌شود. هنرمندهایی چون «دیوید سَلی»، «آر اِیچ کوایتمن»، و «مارثا ویلسن» در شماره‌های پیش فرامتن با کارنما هم‌کاری کرده‌اند. فرامتن را نازنین نوروزی ویرایش می‌کند.
در بخش نقد، دو مقاله درباره‌ی انتزاع در هنر میانه‌ی سده‌ی بیستم منتشرمی‌کنیم. میلاد رستمی به نمونه‌هایی از انتزاع سیاسی در کارهای «هَواِردینا پیندِل» و «هارمنی هَمِند» می‌پردازد و برین باور است که «انتزاع کوییر پیندل و هَمِند واکنش آن‌ها به چیرگی ناب‌گرایی زبان هنر انتزاعی‌ست و از همین‌رو سویه‌ی مفهوم‌گرای کار آن‌ها از راه شارش هویت به کارماده‌ها و تاروپود کار واردمی‌شود». سپس، سام مهتشم نقاشی و مجسمه‌سازی پس از اکسپرسیونیسم انتزاعی را وامی‌کاود که به نوشته‌ی او میلی روشن به‌سوی شی شدن در آن آشکار است. گام‌های نخستین برای این «میل به شی» را می‌توان در دل اکسپرسیونیسم انتزاعی بازیافت.
کار دو عکاس برجسته‌ی میانه‌ی سده‌ی بیستم موضوع مقاله‌هایی در این شماره‌اند. ساراسرافرازفرد به کارهای «بروس دیویدسن»، یکی از چهره‌های مهم عکاسی درگیرانه دهه‌ی شصت امریکا پرداخته‌است؛ عکاسی که به نسلی تعلق دارد که خود را بخشی از واقعیت پیش رویشان می‌دیدند و از رابطه‌برقرارکردن با انسان‌هایی که دربرابر لنزشان پدیدارمی‌شدند، نمی‌ترسیدند. مِری اِلن مارک دیگر چهره‌ی این جریان است که موضوع نقدی در بخش کتاب این شماره است. افزون‌برین، در بخش کتاب، « یادمان‌های نو و پایان انسان» و «میراث و بدهی» شناسانده می‌شوند. در بخش از نقد به تاریخ شماره‌ی بهار، به بررسی پرونده‌ی کاری سه منتقد و تاریخ‌نگار هنر، یعنی «باربرا رُز»، «سلی بِینز»، و «سیندی نمسر» می‌پردازیم.
بدن رادیکال
ردِ تَن: چاپ تن‌های دیوید هَمِنز
لُرِین اُگرِیدی: هویت‌های هم‌گون / تن‌های ناهم‌گون
سونیل گوپتا: هویت خانه‌به‌دوش
یِسپر یوست: به‌جای مخاطب
نقد
انتزاع سیاسی: هارمنی هَمِند و هَواِردینا پیندِل
لحظه‌های قطعی: بروس دِیویدسن و عکاسی درگیرانه
میل به شی
فرامتن: گلنار عدیلی
پی‌نوشت
مِری اِلن مارک
یادمان‌های نو و پایان انسان
میراث و بدهی
از نقد به تاریخ
باربرا رُز
سلی بِینز
سیندی نِمسِر
رها خادمی
راضیه پور‌فضلی
کتایون دشت‌بازی
حسین ایالتی
میلاد رستمی
سارا سرافرازفرد
سام مهتشم
سام مهتشم
الهام سالمیان
فروزان نظری
فهرست
مقاله‌های آزاد این شمار ه
ردِ تَن: چاپ تن‌های دیوید هَمنز
رها خادمی
بازنماییِ هویت در هنر دهه‌ی شصت میلادی در شرایطی پدیدآمد و گسترش‌یافت که دست‌کم بخشی از هنرمندهایِ امریکایی به‌ویژه مینیمالیست‌ها به‌طرزی پیوسته در پیِ زدودن نشان‌های خود و تن بودند، و با پرهیز از هرگونه بازنمایی، خودپایندگی را به مهم‌ترین ویژگی کار هنری بدل‌کردند. هم‌زمان با ... ادامه
کارنما
نسلی از عکاس‌های مستندنگار در دهه‌ی هفتاد و هشتاد کوشیدند در انتخابِ موضوع و برخورد، سطحی از هم‌دلی را نشان‌دهند که حتا تا یک دهه پیش از آن، ممنوع دانسته‌می‌شد. «مِری اِلن مارک» در کنار کسانی چون «دَنی لاین» و «بروس دیویدسن» از هم‌راهی با گروه‌هایِ انسانی و کنج‌کاوی درباره‌ی ... ادامه
سام مهتشم
«باربرا رُز»، منتقد و تاریخ‌نگار هنر، نقشی مهم در شناساندن هنر سده‌ی بیستم امریکا، به‌ويژه جریان‌هایی مانند اکسپرسیونیسم انتزاعی و مینیمالیسم داشته‌است. او که رویکرد خود را «تجربی و عمل‌گرا» می‌خواند، نسبت به نفوذ فرهنگ مردمی بر مدرنیسم و نیز تحمیل پیش‌انگاشت‌های نظری در نقد ... ادامه
مقاله‌های ویژه‌ی مشترک‌های کارنما
